Εξουσία – Βία – Πόλεμος

Η εξωτερική κοινωνική δομή είναι αποτέλεσμα της εσωτερικής ψυχολογικής δομής των ανθρώπινων σχέσεων. Δημιουργούμε την κοινωνία και η κοινωνία μας διαμορφώνει. Ο άνθρωπος έχει δεχτεί τη σύγκρουση σαν ένα κομμάτι της καθημερινής ύπαρξης του, γιατί έχει δεχτεί τον ανταγωνισμό, τη ζήλεια, την πλεονεξία, τη απληστία και την επιθετικότητα σαν φυσικό τρόπο ζωής.

Η συμμόρφωση και η μίμηση είναι ενδείξεις βίας. Η επιβολή και η αποδοχή της αυθεντίας είναι ενδείξεις βίας. Η φιλοδοξία και ο ανταγωνισμός είναι μια έκφραση αυτής της επιθετικότητας και σκληρότητας και η σύγκριση γεννά φθόνο με την εχθρότητα και το μίσος. Όταν συμμορφώνεσαι σ’ ένα υπόδειγμα θρησκευτικό, ψυχολογικό, δεν είσαι ποτέ ελεύθερος, γιατί πάντοτε λειτουργείς μέσα στα όρια του προτύπου. Ο άνθρωπος εκπαιδεύεται να ζει μέσα σ’ αυτό το πεδίο σύγκρουσης, εξαιτίας αυτών των υποδειγμάτων, των ιδανικών, των ιδεολογιών, των πίστεων κλπ.

Οι πλούσιοι ζουν σε μια ιδιάζουσα ατμόσφαιρα εντελώς δική τους. Δεν κατέχουν τον πλούτο, αλλά κατέχονται απ’ αυτόν, που είναι χειρότερο και από το θάνατο. Η φιλανθρωπία τους είναι αλαζονεία. Όσο πιο μεγάλη είναι η εξωτερική επίδειξη, τόσο πιο μεγάλη είναι η εσωτερική φτώχεια. Για να συγκεντρώσουν πλούτο πρέπει να κάνουν κακό, να είναι σκληροί, πρέπει να υπάρχει ασπλαχνία, πονηρός υπολογισμός, ατιμία, αναζήτηση δύναμης, εγωκεντρική δράση, που απλά καλύπτεται από εύηχες λέξεις όπως ευθύνη, καθήκον, απόδοση, δικαιώματα. Ο επιτυχημένος άνθρωπος είναι σκληρός, κλεισμένος στον εαυτό του, είναι φορτωμένος με την ίδια του τη σπουδαιότητα, με τις ευθύνες του, τις επιτεύξεις του και τις αναμνήσεις του. Η επιθυμία για επιτυχία είναι επιθυμία για κυριαρχία. Ο νοήμων άνθρωπος, επειδή είναι ευχαριστημένος με τα λίγα, είναι ελεύθερος από τα πολλά αποκτήματα. Είμαστε πάντα φιλοξενούμενοι σ’ αυτή τη γη και πρέπει να έχομε τη λιτότητα, που έχει ένας φιλοξενούμενος. Η λιτότητα είναι κάτι πολύ βαθύτερο από το να έχομε μόνο λίγα πράγματα δικά μας.

Ο νεότερος πολιτισμός στηρίζεται πάνω στη βία, επομένως ερωτοτροπεί με το θάνατο. Εφόσον λατρεύομε τη δύναμη, η βία θα αποτελεί τον τρόπο της ζωής μας. Οι αιτίες πολέμου είναι η επιθυμία για απόκτηση δύναμης, θέσης, γοήτρου, χρημάτων, η αρρώστια του εθνικισμού, η λατρεία της οργανωμένης θρησκείας και δόγματος. Ο πόλεμος είναι μια οργανωμένη μαζική δολοφονία και αποτελεί μια θεαματική αιματηρή προβολή της καθημερινής μας ζωής. Είναι πιο θεαματικός, πιο αιματηρός και πιο καταστρεπτικός, γιατί είναι το ομαδικό αποτέλεσμα της ατομικής μας δράσης. Είμαστε υπεύθυνοι ο καθένας μας για κάθε πόλεμο, λόγω της δικιάς μας επιθετικότητας, του εθνικισμού μας, του εγωισμού μας, των θεών μας, των προκαταλήψεων μας, των ιδανικών μας, όλων όσων μας κάνουν να είμαστε διχασμένοι. Μια Αμερικανίδα, που έχασε τον ένα της γιό στον πόλεμο, ρωτά τι μπορεί να κάνει για να σώσει τον άλλο της γιό. Προφανώς θα έπρεπε να πάψει να είναι «Αμερικανίδα», να είναι άπληστη, να συσσωρεύει πλούτη, να αναζητά δύναμη, και να γίνει απλή ηθικά, όχι μόνο στο ντύσιμο, στα εξωτερικά πράγματα, αλλά και στη σκέψη, στα αισθήματα της και στις σχέσεις της. Ήταν πολύ βαρύ γι’ αυτήν να αλλάξει και να τα τηρήσει αυτά, έτσι ήταν υπεύθυνη για την καταστροφή του γιου της.

Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, δεν θα είναι εθνικιστές, γιατί η λατρεία του κράτους φέρνει πόλεμο, που σκοτώνει ή ακρωτηριάζει τα παιδιά τους. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, θα καταλάβουν ποια είναι η ορθή σχέση τους με την ιδιοκτησία, γιατί το κτητικό ένστικτο έχει δώσει στην ιδιοκτησία μια τεράστια και ψεύτικη σημασία, η οποία καταστρέφει τον κόσμο. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, δεν θα ανήκουν σε καμία οργανωμένη θρησκεία, γιατί το δόγμα και η πίστη διαιρούν τους ανθρώπους σε αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, θα απομακρύνουν το φθόνο και την πάλη και θα βαλθούν να αλλάξουν ριζικά τη διάρθρωση της σημερινής κοινωνίας.

Μπορεί να υπάρξει ειρήνη στη ματαιοδοξία, την αλαζονεία, την κακογουστιά των στολών με τα παράσημα στο στήθος και τη ματαιοδοξία των παράξενων ρούχων των παπάδων; Μπορούμε να προκαλέσουμε στην ίδια την ουσία της ύπαρξης μας μια ολική επανάσταση, μια ψυχολογική μεταλλαγή, χωρίς καμία εξωτερική επίδραση, χωρίς πειθώ, χωρίς κάποιο φόβο τιμωρίας έτσι ώστε να πάψομε να είμαστε βάρβαροι, βίαιοι, ανταγωνιστικοί, αγχώδεις, φοβισμένοι, άπληστοι, φθονεροί και όλες τις άλλες εκδηλώσεις της φύσης μας με τις οποίες έχομε κτίσει τη σάπια κοινωνία στην οποία ζούμε; Οι συνθήκες είναι δυνατό να ελεγχθούν από εμάς, γιατί εμείς δημιουργούμε αυτές τις συνθήκες. Η κοινωνία είναι το προϊόν των σχέσεων μας.

Όταν δεν βρισκόμαστε σε σύγκρουση μέσα μας, δε βρισκόμαστε σε σύγκρουση ούτε εξωτερικά. Εσύ κι εγώ είμαστε υπεύθυνοι για τον πόλεμο και μπορούμε να τον σταματήσομε αν μεταμορφώσουμε τους εαυτούς μας, που είναι η αιτία πολέμου. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για τους άλλους, αν δεν κάνεις πρώτα κάτι για τον εαυτό σου. Δεν υπάρχει εμείς κι αυτοί, υπάρχει μόνο εμείς. Χωρίς τη μεταμόρφωση του εαυτού μας θα υπάρχουν αναγκαστικά εθνικοί, φυλετικοί και ιδεολογικοί ανταγωνισμοί, ο πολλαπλασιασμός των στρατιωτών, ο χαιρετισμός των σημαιών και όλες οι βαναυσότητες, που βοηθούν στη δημιουργία της οργανωμένης σφαγής.

Ζω ειρηνικά σημαίνει ότι δεν δημιουργώ ανταγωνισμό. Η ειρήνη έρχεται μόνο όταν ο καθένας έχει την ειρήνη μέσα του.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι.

Περί Θεού

Αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι τι πιστεύεις, αλλά μόνο γιατί το πιστεύεις. Ποια είναι η βάση της πίστης; Είναι ο φόβος του αγνώστου, η αβεβαιότητα της ζωής, η έλλειψη ασφάλειας σ’ αυτό τον αέναα μεταβαλλόμενο κόσμο, η ανασφάλεια των σχέσεων. Εάν ψυχολογικά δε φοβόσουν καθόλου, αν δεν είχες κανένα φόβο, τότε δε θα είχες θεούς, δε θα είχες σύμβολα να λατρεύεις, ούτε προσωπικότητες να θαυμάζεις και τότε θα ήσουνα ψυχολογικά ελεύθερος.

Η πίστη διαιρεί τους ανθρώπους, τους κάνει σκληρούς, τους κάνει να μισούν ο ένας τον άλλο και καλλιεργεί τον πόλεμο. Οι πολιτικές, θρησκευτικές, εθνικές και τα διάφορα άλλα είδη πεποιθήσεων, διαιρούν τους ανθρώπους και δημιουργούν σύγχυση και ανταγωνισμό. Υπάρχει η ινδουιστική, η χριστιανική, η μουσουλμανική πίστη και αμέτρητες άλλες αιρετικές και εθνικές πεποιθήσεις, πολιτικές ιδεολογίες, όλες σε πόλεμο μεταξύ τους, προσπαθώντας να προσηλυτίσουν η μια την άλλη. Ο προσηλυτισμός είναι μια αλλαγή από τη μία πίστη στην άλλη, από το ένα δόγμα στο άλλο. Αυτό που προσφέρεται είναι ένα, υποτίθεται, καλύτερο κλουβί. Είναι δυνατό να ζήσεις χωρίς πίστεις; Όχι να αλλάξεις πίστη, όχι να αντικαταστήσεις τη μια πίστη με μια άλλη, αλλά να είσαι εντελώς ελεύθερος από κάθε πίστη. Μια πίστη ενεργεί σαν χρωματιστά γυαλιά μέσα από τα οποία κοιτάζεις τον εαυτό σου.

Όλα όσα ονομάζονται θρησκεία, συμπεριλαμβάνοντας πίστεις, πεποιθήσεις, ελπίδες, φόβους και την επιθυμία της ασφάλειας σ’ αυτό ή στον άλλο κόσμο κλπ, είναι αποτέλεσμα της σκέψης. Οι ονομαζόμενοι θρησκευόμενοι, ή ευσεβείς άνθρωποι ανά τους αιώνες, σε μοναστήρι, ή στην έρημο, σε μια σπηλιά, μετά από τυραννία του μυαλού και του σώματος τους για να «σωθούν», εξαναγκάζουν τη σκέψη τους να συμμορφώνεται σ’ ένα καθορισμένο πρότυπο. Αλλά ένα βασανισμένο μυαλό, ένα διαλυμένο μυαλό που έχει αρνηθεί τον έξω κόσμο και έχει γίνει ηλίθιο από την πειθαρχία και την υπακοή, όσο και αν ψάχνει, θα ανακαλύπτει μόνο αυτά που έχει διαμορφώσει στο μυαλό του. Είναι εκπληκτικό το ότι, αν και οι περισσότεροι είναι αντίθετοι στην πολιτική τυραννία και τη δικτατορία, δέχονται μέσα τους την εξουσία κάποιου άλλου, που παραμορφώνει το πνεύμα τους και τον τρόπο ζωής τους.

Τα θρησκευτικά βιβλία περιγράφουν πολύ προσεχτικά τι να κάνεις, ποιος είναι ο σκοπός σου, πώς να πετύχεις το σκοπό σου και τι είναι ο Θεός. Τα μαθαίνεις αυτά απ’ έξω και τα ακολουθείς. Επειδή ορισμένοι δάσκαλοι, ιερείς και λεγόμενοι σωτήρες είπαν ότι υπάρχει Θεός και τον περιέγραψαν, ο νους μπορεί να φανταστεί το Θεό σύμφωνα μ’ αυτούς τους όρους. Η πίστη σου στο Θεό σου προσφέρει την εμπειρία αυτού που ονομάζεις Θεό. Όταν ζητάς κάτι, λαμβάνεις αυτό που εσύ ο ίδιος προβάλλεις. Ο νους έχει την ικανότητα να δημιουργεί την εικόνα που εκείνος θέλει. Ο νους μπορεί να φανταστεί το Θεό με μια γενειάδα, ή με ένα μάτι κλπ. Αλλά είναι αυτό η πραγματικότητα; Δεν είναι η προβολή των δικών σου εμπειριών και γνώσεων; Μπορεί να έχεις θαυμάσιες εμπειρίες, του Χριστού, του Βούδα, ή όποιου άλλου πιστεύεις. Ο κομμουνιστής αν έχει οράματα θα δει το τέλειο κράτος!

Όσο πιο δυνατά πιστεύεις, τόσο πιο δυνατά θα είναι τα οράματα και οι προβολές των επιθυμιών και ορμών σου. Όμως βρίσκεσαι σε πλάνη, γιατί τα οράματα και οι οπτασίες είναι δικές σου προβολές και επομένως δεν έχουν καμία αξία. Ο Θεός δεν είναι ένα πράγμα του νου, δεν γεννιέται δια της αυτοπροβολής. Δυστυχώς οι περισσότεροι αναζητητές πιάνονται στο δίχτυ της δικής τους σκέψης κι επιθυμίας, ακόμα και μερικοί από τους μεγαλύτερους ερμηνευτές της αλήθειας. Έχοντας τη δύναμη να θεραπεύουν και το χάρισμα του λόγου, γίνονται αιχμάλωτοι των ικανοτήτων και των εμπειριών τους.

Η αλήθεια δε βρίσκεται σε κανένα ναό, σε κανένα τζαμί, σε καμιά εκκλησία, που είναι ίσως σύμβολα, αλλά τα σύμβολα δεν είναι η πραγματικότητα. Λατρεύοντας ένα σύμβολο χάνεις το πραγματικό, την αλήθεια, αλλά δυστυχώς στο σύμβολο έχει δοθεί μεγαλύτερη σημασία από την αλήθεια. Η αλήθεια είναι ένας τόπος που δεν υπάρχει μονοπάτι για να πας, αλλά μπορεί να έλθει εκείνη, όταν υπάρχει απόλυτη ελευθερία από τη διαμόρφωση. Λέγεται, ότι όλα τα μονοπάτια οδηγούν στην αλήθεια, το μονοπάτι του χριστιανού, του μουσουλμάνου του ινδουιστή. Δεν υπάρχει δρόμος για την αλήθεια, άλλος από την ίδια την αλήθεια. Η αλήθεια δεν έχει μονοπάτι κι αυτή είναι η ομορφιά της αλήθειας. Για να βρεις την αλήθεια πρέπει να είσαι ελεύθερος από κάθε είδους προπαγάνδα, που σημαίνει να ατενίζεις τα πάντα ανεξάρτητα από γνώμες.

Υπάρχει η θεωρία ότι ο Θεός κατεβαίνει στον άνθρωπο και τον βοηθά να ωριμάσει, να εξελιχθεί και να ζήσει ανώτερα. Αυτή είναι μια παλιά παράδοση των χωρών της ανατολής και της δύσης. Η πίστη σε τέτοιες θεωρίες φέρνει μεγάλη παρηγοριά, γιατί υπάρχει κάποιος που φροντίζει εσένα και τον κόσμο και δίδει ένα είδος ελπίδας σε μια ουτοπία στο μέλλον. Το Υπέρτατο δεν έχει καμιά σχέση με τη δικιά σου, η οποιουδήποτε άλλου πίστη, γνώμη, ή συμπέρασμα. Πως είναι δυνατό το Απροσμέτρητο, το Άρρητο να ασχολείται με τις στενοχώριες, την αθλιότητα και τη σύγχυση που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε; Ζητάμε προστασία από Θεούς που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε!

Ο νους που πιστεύει ότι υπάρχει Θεός, ή ότι δεν υπάρχει, είναι εξίσου ένας οριοθετημένος, προκατειλημμένος νους. Η αλήθεια, ο Θεός είναι ένα βίωμα που δε βασίζεται σε καμία πίστη, σε κανένα δόγμα και σε καμία προηγούμενη πείρα. Οι ιεροτελεστίες, οι επαναλήψεις ψαλμών, φράσεων κλπ, αποκοιμίζουν το νου και αποκτώνται ορισμένες εμπειρίες, αλλά αυτές έχουν προβληθεί από τον εαυτό και είναι ψευδαίσθηση. Αυτό που απαντά όταν προσεύχεσαι είναι το υποσυνείδητο.

Η μεγάλη δύναμη δεν έρχεται μέσα από την προσευχή, την πίστη, την ψευδαίσθηση. Έρχεται μέσα από τη διαύγεια, μέσα από το νου που μπορεί να δει ξεκάθαρα. Αν είσαι πλήρως ελεύθερος από κάθε προσκόλληση, αυτό σου δίνει τη δύναμη της αγάπης κι αυτή μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα απ’ όλες τις προσευχές. Όταν υπάρχει αγάπη, που είναι η ίδια η αιωνιότης, τότε δεν υπάρχει αναζήτηση για το Θεό, γιατί αγάπη είναι ο Θεός.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι

Θάνατος - Φόβος

Φοβόμαστε το θάνατο και εφευρίσκομε όλων των ειδών τις θεωρίες, ελπίδες, πίστεις για να συγκαλύψομε το γεγονός του θανάτου, αλλά το γεγονός παραμένει. Έχομε καλλιεργήσει ένα ολόκληρο δίκτυο από διαφυγές κι έτσι είμαστε παγιδευμένοι στη συνήθεια της διαφυγής. Ζώντας σε μια διεφθαρμένη και ηλίθια κοινωνία, όπως αυτή που ζούμε που γεννά φόβο, όλοι μας φέρομε το φορτίο κάποιου φόβου και ο φόβος αυτός παραμορφώνει και αποβλακώνει την καθημερινή μας ζωή. Υπάρχει ο φυσικός φόβος, αλλά αυτό είναι κάτι που έχομε κληρονομήσει από τα ζώα. Εδώ πρόκειται για τους ψυχολογικούς φόβους. Όταν καταλάβομε τους ψυχολογικούς φόβους, τότε θα είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσομε και τους ζωώδεις φόβους. Δεν υπάρχει φόβος σαν αφηρημένη ιδέα, ο φόβος έχει πάντα σχέση με κάτι. Ο φόβος να μη χάσεις τη δουλειά, τη γυναίκα, τα παιδιά σου, να μην πετύχεις, ο φόβος της αρρώστιας, του θανάτου, αναρίθμητοι προσωπικοί φόβοι.

Εμείς έχομε δημιουργήσει το χρόνο, τον ψυχολογικό χρόνο σαν ελπίδα, σαν επίτευξη. Εμείς δημιουργούμε μια διαίρεση μέσα στη συνείδηση μας, ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο που υπάρχει στο μακρινό μέλλον. Ο θάνατος περπατάει κάθε μέρα γύρω σου. Θάνατος είναι μια λέξη και είναι η λέξη, η εικόνα, που δημιουργεί το φόβο. Μπορείς να κοιτάξεις το θάνατο, χωρίς την εικόνα του θανάτου; Όσο υπάρχει αυτή η εικόνα, η σκέψη θα δημιουργεί πάντα φόβο. Και τότε, ή λογικοποιείς το φόβο σου για το θάνατο και χτίζεις άμυνες εναντίον του αναπόφευκτου, ή εφευρίσκεις αναρίθμητα πιστεύω για να σε προστατεύουν από το φόβο του θανάτου.

Ο φόβος σε κάνει να ταυτίζεσαι με κάποιον άλλο, με μια ομάδα, με μια ιδεολογία, είτε κοσμική, είτε πνευματική, για να είσαι ασφαλής. Η ταύτιση είναι ένα καταφύγιο, είναι η εξωτερική έκφραση και προβολή εσωτερικών αιτημάτων. Ο φόβος γεννιέται από την επιθυμία της ασφάλειας. Δεν μπορεί όμως ποτέ να υπάρξει ψυχολογική ασφάλεια, αν πάντα κάτι θέλεις, επιθυμείς, αναζητάς, ή προσπαθείς να γίνεις κάτι. Υπάρχει πλήρης ασφάλεια, όταν δεν είσαι τίποτα, που σημαίνει να μην είσαι κάτι που η σκέψη έχει δημιουργήσει. Βέβαια, το να είσαι απολύτως τίποτα, σημαίνει μια πλήρη αντίφαση με όλα όσα έχεις μάθει. Όταν βρεις ότι δεν υπάρχει σιγουριά σε τίποτα, δεν υπάρχει σιγουριά στη ζωή, στο θάνατο, δεν υπάρχει ασφάλεια σε καμία αυθεντία, όταν το δεις αυτό πραγματικά, αυτή η νοημοσύνη δίδει απόλυτη σιγουριά.

Υπάρχει ένα βαθύτερο νόημα στο θάνατο, εκτός από το ότι ο φυσικός οργανισμός φθάνει σ’ ένα τέλος. Είναι το τέλος που έρχεται ψυχολογικά στο εγώ που συσσώρευσε γνώση, υπέφερε, έζησε με μνήμες ευχαρίστησης και πόνου, με τις ψυχολογικές συγκρούσεις, με πράγματα που θέλησε να κάνει και δεν έκανε κλπ. Αυτό φοβάσαι πραγματικά και όχι εκείνο που βρίσκεται πέρα από τον θάνατο, φοβάσαι μήπως το γνωστό πάρει τέλος και όχι το άγνωστο. Το γνωστό, δηλαδή το σπίτι σου, η οικογένεια σου, οι ιδέες σου, τ’ αποκτήματα σου, τα οποία τα ταύτισες με τον εαυτό σου. Όταν αυτά χαθούν, νοιώθεις εντελώς απομονωμένος, μοναχικός και αυτό είναι που φοβάσαι. Αυτό είναι μια μορφή θανάτου κι αυτός είναι ο μόνος θάνατος.

Τι συμβαίνει όταν ένας σπόρος φυτεύεται; Σαπίζει, πεθαίνει, αυτό είναι ο θάνατος του σπόρου, που όμως δίνει ζωή σε ένα νέο φυτό. Ο θάνατος μετατρέπεται σε ζωή. Ο σπόρος, όταν σαπίσει αποσυντίθεται σε διάφορα στοιχεία, μαγνήσιο, φώσφορο κλπ, που από μόνα τους δεν μπορούν να δημιουργήσουν ζωή. Κάτι υπάρχει μέσα στο σπόρο, ας το πούμε ουσία, που κρατά το σπόρο σε σύνθεση και ζωή και που όταν ο σπόρος πεθαίνει και αποσυντίθεται, αυτό δίνει ζωή σ’ ένα νέο φυτό. Η ουσία του σπόρου είναι κάτι το αθάνατο. Βλέπομε ότι ο θάνατος του σπόρου, η αποσύνθεση του, είναι η προϋπόθεση για να μπορέσει η ουσία του να δώσει ζωή σ’ ένα νέο φυτό. Βλέπομε ότι δεν υπάρχει ζωή και θάνατος αντιθετικά, αλλά ότι το ένα προϋποθέτει το άλλο. Το σώμα είναι σύνθεση στοιχείων, που διαλύονται με το θάνατο και πάνε στα στοιχεία τους. Ουσιαστικά είμαστε τα ίδια υλικά με τα φυτά και τα ζώα και αυτά τα στοιχεία δε χάνονται ποτέ, αυτή η ύλη δε χάνεται ποτέ, αλλά μετασχηματίζεται σε νέες συνθέσεις, σε νέα όντα. Το εγώ είναι το δηλητήριο της ζωής, το σκουλήκι που καταστρέφει τις σχέσεις, αλλά το εγώ είναι μόνο μια εικόνα, ένα φαινόμενο, μια σύνθεση από ψεύτικα στοιχεία. Ο θάνατος του εγώ, η διάλυση των στοιχείων του είναι η προϋπόθεση για το ξαναβλάστημα της ουσίας μας.

Τι είναι η ζωή μας; Γεννιόμαστε, πηγαίνομε σχολείο, πανεπιστήμιο, γάμος, παιδιά, δουλειά για 50 χρόνια, χαρές, λύπες, αγωνίες, άγχη κλπ και θέλομε να ξέρομε τι υπάρχει μετά το θάνατο. Αν πετάξεις όλα αυτά που έχεις συγκεντρώσει μέσα σου, τότε αντιμετωπίζεις το πραγματικό γεγονός, ότι ο εαυτός σου τελειώνει, πεθαίνει. Ο εαυτός σου που είναι φτιαγμένος από τη σκέψη σου, όλες σου τις αγωνίες, τα άγχη και τους πόθους τελειώνει. Το τελείωμα αυτής της προσκόλλησης είναι θάνατος. Κάποιος είναι άπληστος, και όταν πεθαίνει, δεν μπορεί να πάρει μαζί του τη απληστία του. Γι’ αυτό τελείωσε τη απληστία σου τώρα κι αυτό είναι θάνατος. Ώστε να ζεις πριν το θάνατο σημαίνει να ζεις με το θάνατο κι έτσι ζεις σ’ ένα άχρονο κόσμο, γιατί καθετί που αποχτάς τελειώνει αδιάκοπα. Αυτό σημαίνει το άδειασμα του περιεχομένου της συνείδησης σου, ώστε δεν υπάρχει πια χρόνος, ο χρόνος παύει, σταματά κι αυτό είναι θάνατος.

Ο θάνατος είναι ένα τελείωμα και έχει εξαιρετική σημασία στη ζωή. Όχι ότι το φυσικό σώμα δεν πρόκειται να καταστραφεί, αλλά υπάρχει ελευθερία από το φόβο ότι δεν είναι δυνατό να συνεχιστείς. Θάνατος είναι να ζεις ελεύθερος από οποιαδήποτε προσκόλληση. Πρέπει να τελειώνει, να πεθαίνει, καθημερινά κάθε τι από χτες, αλλιώς ζεις μηχανικά και ένα μηχανικό μυαλό δεν μπορεί ποτέ να ξέρει τι είναι ελευθερία και τι είναι αγάπη.

Το να ζεις είναι η τέχνη της ζωής και του θανάτου μαζί. Το να πεθαίνεις κάθε μέρα, κάθε στιγμή, είναι η άχρονη ύπαρξη. Αυτό γεννά απίστευτη αγάπη. Να ζεις χωρίς ψυχολογικό αύριο, είναι ο πιο υγιής τρόπος ζωής.

Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι.