Σεξ και Ευχαρίστηση

Ο έρωτας παίζει ένα εξαιρετικά σπουδαίο ρόλο στη ζωή, γιατί είναι ίσως η μόνη βαθειά από πρώτο χέρι εμπειρία. Για εκείνη την ώρα, εκείνη τη στιγμή, ξεχνάς τον εαυτό σου. Σ’ αυτή την πράξη, εκείνα τα μερικά δευτερόλεπτα που είναι τόσο όμορφα, αφήνεσαι, παραδίδεσαι, κυριεύεσαι, προσκολλάσαι και η προσκόλληση γίνεται σκλαβιά. Η σκλαβιά είναι η απαίτηση της συνέχισης της, καθώς είναι η μόνη εμπειρία στην οποία υπάρχει ελευθερία και ένταση.

Ο άνθρωπος γνωρίζει το σεξ της σκέψης, που είναι το αναμάσημα της ευχαρίστησης και της επανάληψης της. Η γενετήσια ορμή δε γεννάει τη σκέψη, είναι η σκέψη που την αιχμαλωτίζει, την χρησιμοποιεί και πλάθει εικόνες απ’ αυτή την ορμή και τότε η βιολογική ορμή γίνεται σκλάβα στη σκέψη. Είναι η σκέψη που γεννά την ορμή πολλές φορές. Η σκέψη παράγει την απόλαυση. Το να σκέπτεσαι γύρω από το σεξ γίνεται λαγνεία, πόθος πριν και μετά το σεξ είναι λαγνεία. Το συνεχές κυνήγι της ευχαρίστησης και της απόλαυσης, ή η καταστολή τους, φθείρουν την ποιότητα του νου. Πρέπει να κοιτάζεις το σεξ, όπως και κάθε τι, με καθαρά μάτια, χωρίς τη μνήμη του χθες και τότε το σεξ δεν γίνεται πρόβλημα.

Είμαστε όλοι πιασμένοι βαθιά στην αναζήτηση της ευχαρίστησης. Η ευχαρίστηση είναι η δομή της κοινωνίας. Δεν καταδικάζεται η ευχαρίστηση, ούτε λέμε ότι είναι σωστή, ή λάθος, αλλά όταν την επιζητείς, ας το κάνεις ξέροντας ότι ψάχνοντας την ευχαρίστηση θα βρίσκεις αναπόφευκτα και τη σκιά της, τον πόνο. Είναι ο αγώνας να επαναλάβεις και να παρατείνεις την ευχαρίστηση που τη μετατρέπει σε πόνο. Αν θέλεις να τελειώσεις με την ευχαρίστηση, που σημαίνει να τελειώσεις και με τον πόνο, πρέπει να δείξεις ολοκληρωτική προσοχή σ’ ολόκληρο το οικοδόμημα της ευχαρίστησης, να δεις όλο το νόημα και τη σημασία της ευχαρίστησης. Τότε θα έχεις μια ζωή γεμάτη χαρά. Η ευτυχία δεν ανήκει στο χθες, δεν είναι προϊόν χρόνου. Ευτυχία υπάρχει, όχι στο παρελθόν ή στο μέλλον, αλλά μόνο στην κίνηση του παρόντος, μια άχρονη κατάσταση.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισαναμούρτι.

Αγάπη

Η αγάπη δεν μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από τη σκέψη. Η αγάπη δεν είναι πείρα, δεν είναι μνήμη, δεν είναι το να σκέπτεσαι το πρόσωπο που αγαπάς, γιατί τότε δεν είναι παρά σκέψη. Δεν μπορείς να σκεφτείς την αγάπη. Η ζήλεια δεν είναι αγάπη, η εξάρτηση δεν είναι αγάπη, η κτητική σχέση δεν είναι αγάπη, η αγωνία και ο φόβος να μη μας αγαπούν δεν είναι αγάπη. Η αγάπη δεν είναι κατοχή, δεν είναι συναισθηματικότητα, δεν είναι συγκίνηση, γενικά δεν είναι αισθησιακές εντυπώσεις.

Η ζήλεια είναι ένας από τους τρόπους για να κρατήσεις τον άνθρωπο σου και όσο περισσότερο ζηλεύεις, τόσο μεγαλύτερο είναι το αίσθημα κατοχής. Το να κατέχεις σε κάνει ευτυχισμένο και αυτό σου δίνει βεβαιότητα και ασφάλεια, σε κάνει σπουδαίο και σ’ αυτή τη σπουδαιότητα προσκολλάσαι. Η ζήλεια δεν προκαλείται από τον άλλο, αλλά από την αξία και τη σημασία που δίνεις στον εαυτό σου. Αλλά λες, «εγώ δεν έχω καμιά σημασία, η γυναίκα μου, τα παιδιά μου, είναι το παν για μένα». Όλοι έχουν ένα πράγμα από το οποίο γαντζώνονται, μολονότι παίρνει διαφορετικές μορφές. Χρησιμοποιείς τη γυναίκα σου, όπως σε χρησιμοποιεί κι αυτή για να είστε «ευτυχισμένοι» για να έχεις ένα σύντροφο και να μη νοιώθεις μοναξιά. Αυτή την αμοιβαία ανάγκη την ονομάζομε αγάπη. Αν έβλεπες κάποιον άλλο άνδρα δε θα ζήλευες πια τον άνδρα σου, αλλά θα προσκολλιόσουν στον άλλο και θα ζήλευες μετά αυτόν κοκ. Όταν ενσυνείδητα δεν «κατέχεις» και δε σε απασχολεί ηβεβαιότητα, τότε δεν υπάρχει ζήλεια.

Για τους περισσότερους η αγάπη είναι επιθυμία με σεξουαλική ευχαρίστηση, ή γενικότερα ευχαρίστηση που βγαίνει μέσα από τις αισθήσεις. Σου έχει δώσει το σώμα της, τα συναισθήματα της, ένα κάποιο είδος ασφάλειας και καλοπερασιάς και κάποτε φεύγει μακριά σου με κάποιον άλλο και τα πάντα γκρεμίζονται γύρω σου και μένει μόνο ζήλεια, θλίψη, πόνος, μίσος και βία. Έτσι αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι, «όσο μου ανήκεις σ’ αγαπώ, αλλά τη στιγμή που δε μου ανήκεις αρχίζω να σε μισώ». «Όσο μπορώ να στηρίζομαι σε σένα για να ικανοποιώ τις απαιτήσεις μου, σεξουαλικές, συναισθηματικές και άλλες, σε αγαπώ, αλλά αν σταματήσεις να μου δίνεις αυτά που θέλω σε μισώ και θέλω να σε εκδικηθώ». Όσο περισσότερο βασανίζεσαι εσωτερικά, τόσο μεγαλύτερη είναι η ώθηση να είσαι βίαιος εξωτερικά.

Όταν χάνεις κάποιον που αγαπάς, είσαι δυστυχισμένος και χύνεις δάκρυα. Είναι τα δάκρυα σου γι’ αυτόν που έφυγε, ή για σένα τον ίδιο; Κλαις για τις μορφές, για τις εικόνες του ανθρώπου που είχες ταυτιστεί μαζί του. Έχεις αγάπη ή ταύτιση; Όταν σπάει η σχέση, η ταύτιση, που πάντοτε σπάει, γιατί οι μορφές είναι πρόσκαιρες, τότε πονάς και κλαις. Και αυτό γίνεται ώσπου να διαλυθεί η ταύτιση, που κι αυτή διαλύεται, γιατί είναι ένα φαινόμενο ψυχολογικό, πρόσκαιρο, μηχανικό και μετά ν’ αρχίσει μια άλλη κοκ

Στην πραγματικότητα είναι το εγώ, που με τις επιθυμίες και τα «συμφέροντα» του, καθορίζει την ποιότητα και το μέγεθος της υποτιθέμενης αγάπης. Το εγώ είναι το δηλητήριο της ζωής, το σκουλήκι που καταστρέφει τις σχέσεις. Η αγάπη δεν πηγάζει από το εγώ. Το εγώ δεν μπορεί να αναγνωρίσει την αγάπη. Όταν υπάρχει αγάπη, ο εαυτός, το εγώ, δεν υπάρχει. Ο μόνος τρόπος για να βρεις την αγάπη είναι να φτάσεις σ’ αυτή χωρίς να την αναζητάς.

Όταν δεν επιζητάς, δε θέλεις, δεν επιδιώκεις, δεν υπάρχει κέντρο, δεν υπάρχει εγώ, τότε υπάρχει αγάπη. Η αγάπη είναι μια πραγματικότητα, που υπάρχει στο τώρα και είναι κραταιά και τελική σαν το θάνατο.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισαναμούρτι.

Εξουσία – Βία – Πόλεμος

Η εξωτερική κοινωνική δομή είναι αποτέλεσμα της εσωτερικής ψυχολογικής δομής των ανθρώπινων σχέσεων. Δημιουργούμε την κοινωνία και η κοινωνία μας διαμορφώνει. Ο άνθρωπος έχει δεχτεί τη σύγκρουση σαν ένα κομμάτι της καθημερινής ύπαρξης του, γιατί έχει δεχτεί τον ανταγωνισμό, τη ζήλεια, την πλεονεξία, τη απληστία και την επιθετικότητα σαν φυσικό τρόπο ζωής.

Η συμμόρφωση και η μίμηση είναι ενδείξεις βίας. Η επιβολή και η αποδοχή της αυθεντίας είναι ενδείξεις βίας. Η φιλοδοξία και ο ανταγωνισμός είναι μια έκφραση αυτής της επιθετικότητας και σκληρότητας και η σύγκριση γεννά φθόνο με την εχθρότητα και το μίσος. Όταν συμμορφώνεσαι σ’ ένα υπόδειγμα θρησκευτικό, ψυχολογικό, δεν είσαι ποτέ ελεύθερος, γιατί πάντοτε λειτουργείς μέσα στα όρια του προτύπου. Ο άνθρωπος εκπαιδεύεται να ζει μέσα σ’ αυτό το πεδίο σύγκρουσης, εξαιτίας αυτών των υποδειγμάτων, των ιδανικών, των ιδεολογιών, των πίστεων κλπ.

Οι πλούσιοι ζουν σε μια ιδιάζουσα ατμόσφαιρα εντελώς δική τους. Δεν κατέχουν τον πλούτο, αλλά κατέχονται απ’ αυτόν, που είναι χειρότερο και από το θάνατο. Η φιλανθρωπία τους είναι αλαζονεία. Όσο πιο μεγάλη είναι η εξωτερική επίδειξη, τόσο πιο μεγάλη είναι η εσωτερική φτώχεια. Για να συγκεντρώσουν πλούτο πρέπει να κάνουν κακό, να είναι σκληροί, πρέπει να υπάρχει ασπλαχνία, πονηρός υπολογισμός, ατιμία, αναζήτηση δύναμης, εγωκεντρική δράση, που απλά καλύπτεται από εύηχες λέξεις όπως ευθύνη, καθήκον, απόδοση, δικαιώματα. Ο επιτυχημένος άνθρωπος είναι σκληρός, κλεισμένος στον εαυτό του, είναι φορτωμένος με την ίδια του τη σπουδαιότητα, με τις ευθύνες του, τις επιτεύξεις του και τις αναμνήσεις του. Η επιθυμία για επιτυχία είναι επιθυμία για κυριαρχία. Ο νοήμων άνθρωπος, επειδή είναι ευχαριστημένος με τα λίγα, είναι ελεύθερος από τα πολλά αποκτήματα. Είμαστε πάντα φιλοξενούμενοι σ’ αυτή τη γη και πρέπει να έχομε τη λιτότητα, που έχει ένας φιλοξενούμενος. Η λιτότητα είναι κάτι πολύ βαθύτερο από το να έχομε μόνο λίγα πράγματα δικά μας.

Ο νεότερος πολιτισμός στηρίζεται πάνω στη βία, επομένως ερωτοτροπεί με το θάνατο. Εφόσον λατρεύομε τη δύναμη, η βία θα αποτελεί τον τρόπο της ζωής μας. Οι αιτίες πολέμου είναι η επιθυμία για απόκτηση δύναμης, θέσης, γοήτρου, χρημάτων, η αρρώστια του εθνικισμού, η λατρεία της οργανωμένης θρησκείας και δόγματος. Ο πόλεμος είναι μια οργανωμένη μαζική δολοφονία και αποτελεί μια θεαματική αιματηρή προβολή της καθημερινής μας ζωής. Είναι πιο θεαματικός, πιο αιματηρός και πιο καταστρεπτικός, γιατί είναι το ομαδικό αποτέλεσμα της ατομικής μας δράσης. Είμαστε υπεύθυνοι ο καθένας μας για κάθε πόλεμο, λόγω της δικιάς μας επιθετικότητας, του εθνικισμού μας, του εγωισμού μας, των θεών μας, των προκαταλήψεων μας, των ιδανικών μας, όλων όσων μας κάνουν να είμαστε διχασμένοι. Μια Αμερικανίδα, που έχασε τον ένα της γιό στον πόλεμο, ρωτά τι μπορεί να κάνει για να σώσει τον άλλο της γιό. Προφανώς θα έπρεπε να πάψει να είναι «Αμερικανίδα», να είναι άπληστη, να συσσωρεύει πλούτη, να αναζητά δύναμη, και να γίνει απλή ηθικά, όχι μόνο στο ντύσιμο, στα εξωτερικά πράγματα, αλλά και στη σκέψη, στα αισθήματα της και στις σχέσεις της. Ήταν πολύ βαρύ γι’ αυτήν να αλλάξει και να τα τηρήσει αυτά, έτσι ήταν υπεύθυνη για την καταστροφή του γιου της.

Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, δεν θα είναι εθνικιστές, γιατί η λατρεία του κράτους φέρνει πόλεμο, που σκοτώνει ή ακρωτηριάζει τα παιδιά τους. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, θα καταλάβουν ποια είναι η ορθή σχέση τους με την ιδιοκτησία, γιατί το κτητικό ένστικτο έχει δώσει στην ιδιοκτησία μια τεράστια και ψεύτικη σημασία, η οποία καταστρέφει τον κόσμο. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, δεν θα ανήκουν σε καμία οργανωμένη θρησκεία, γιατί το δόγμα και η πίστη διαιρούν τους ανθρώπους σε αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες. Αν οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους, θα απομακρύνουν το φθόνο και την πάλη και θα βαλθούν να αλλάξουν ριζικά τη διάρθρωση της σημερινής κοινωνίας.

Μπορεί να υπάρξει ειρήνη στη ματαιοδοξία, την αλαζονεία, την κακογουστιά των στολών με τα παράσημα στο στήθος και τη ματαιοδοξία των παράξενων ρούχων των παπάδων; Μπορούμε να προκαλέσουμε στην ίδια την ουσία της ύπαρξης μας μια ολική επανάσταση, μια ψυχολογική μεταλλαγή, χωρίς καμία εξωτερική επίδραση, χωρίς πειθώ, χωρίς κάποιο φόβο τιμωρίας έτσι ώστε να πάψομε να είμαστε βάρβαροι, βίαιοι, ανταγωνιστικοί, αγχώδεις, φοβισμένοι, άπληστοι, φθονεροί και όλες τις άλλες εκδηλώσεις της φύσης μας με τις οποίες έχομε κτίσει τη σάπια κοινωνία στην οποία ζούμε; Οι συνθήκες είναι δυνατό να ελεγχθούν από εμάς, γιατί εμείς δημιουργούμε αυτές τις συνθήκες. Η κοινωνία είναι το προϊόν των σχέσεων μας.

Όταν δεν βρισκόμαστε σε σύγκρουση μέσα μας, δε βρισκόμαστε σε σύγκρουση ούτε εξωτερικά. Εσύ κι εγώ είμαστε υπεύθυνοι για τον πόλεμο και μπορούμε να τον σταματήσομε αν μεταμορφώσουμε τους εαυτούς μας, που είναι η αιτία πολέμου. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για τους άλλους, αν δεν κάνεις πρώτα κάτι για τον εαυτό σου. Δεν υπάρχει εμείς κι αυτοί, υπάρχει μόνο εμείς. Χωρίς τη μεταμόρφωση του εαυτού μας θα υπάρχουν αναγκαστικά εθνικοί, φυλετικοί και ιδεολογικοί ανταγωνισμοί, ο πολλαπλασιασμός των στρατιωτών, ο χαιρετισμός των σημαιών και όλες οι βαναυσότητες, που βοηθούν στη δημιουργία της οργανωμένης σφαγής.

Ζω ειρηνικά σημαίνει ότι δεν δημιουργώ ανταγωνισμό. Η ειρήνη έρχεται μόνο όταν ο καθένας έχει την ειρήνη μέσα του.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι.

Περί Θεού

Αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι τι πιστεύεις, αλλά μόνο γιατί το πιστεύεις. Ποια είναι η βάση της πίστης; Είναι ο φόβος του αγνώστου, η αβεβαιότητα της ζωής, η έλλειψη ασφάλειας σ’ αυτό τον αέναα μεταβαλλόμενο κόσμο, η ανασφάλεια των σχέσεων. Εάν ψυχολογικά δε φοβόσουν καθόλου, αν δεν είχες κανένα φόβο, τότε δε θα είχες θεούς, δε θα είχες σύμβολα να λατρεύεις, ούτε προσωπικότητες να θαυμάζεις και τότε θα ήσουνα ψυχολογικά ελεύθερος.

Η πίστη διαιρεί τους ανθρώπους, τους κάνει σκληρούς, τους κάνει να μισούν ο ένας τον άλλο και καλλιεργεί τον πόλεμο. Οι πολιτικές, θρησκευτικές, εθνικές και τα διάφορα άλλα είδη πεποιθήσεων, διαιρούν τους ανθρώπους και δημιουργούν σύγχυση και ανταγωνισμό. Υπάρχει η ινδουιστική, η χριστιανική, η μουσουλμανική πίστη και αμέτρητες άλλες αιρετικές και εθνικές πεποιθήσεις, πολιτικές ιδεολογίες, όλες σε πόλεμο μεταξύ τους, προσπαθώντας να προσηλυτίσουν η μια την άλλη. Ο προσηλυτισμός είναι μια αλλαγή από τη μία πίστη στην άλλη, από το ένα δόγμα στο άλλο. Αυτό που προσφέρεται είναι ένα, υποτίθεται, καλύτερο κλουβί. Είναι δυνατό να ζήσεις χωρίς πίστεις; Όχι να αλλάξεις πίστη, όχι να αντικαταστήσεις τη μια πίστη με μια άλλη, αλλά να είσαι εντελώς ελεύθερος από κάθε πίστη. Μια πίστη ενεργεί σαν χρωματιστά γυαλιά μέσα από τα οποία κοιτάζεις τον εαυτό σου.

Όλα όσα ονομάζονται θρησκεία, συμπεριλαμβάνοντας πίστεις, πεποιθήσεις, ελπίδες, φόβους και την επιθυμία της ασφάλειας σ’ αυτό ή στον άλλο κόσμο κλπ, είναι αποτέλεσμα της σκέψης. Οι ονομαζόμενοι θρησκευόμενοι, ή ευσεβείς άνθρωποι ανά τους αιώνες, σε μοναστήρι, ή στην έρημο, σε μια σπηλιά, μετά από τυραννία του μυαλού και του σώματος τους για να «σωθούν», εξαναγκάζουν τη σκέψη τους να συμμορφώνεται σ’ ένα καθορισμένο πρότυπο. Αλλά ένα βασανισμένο μυαλό, ένα διαλυμένο μυαλό που έχει αρνηθεί τον έξω κόσμο και έχει γίνει ηλίθιο από την πειθαρχία και την υπακοή, όσο και αν ψάχνει, θα ανακαλύπτει μόνο αυτά που έχει διαμορφώσει στο μυαλό του. Είναι εκπληκτικό το ότι, αν και οι περισσότεροι είναι αντίθετοι στην πολιτική τυραννία και τη δικτατορία, δέχονται μέσα τους την εξουσία κάποιου άλλου, που παραμορφώνει το πνεύμα τους και τον τρόπο ζωής τους.

Τα θρησκευτικά βιβλία περιγράφουν πολύ προσεχτικά τι να κάνεις, ποιος είναι ο σκοπός σου, πώς να πετύχεις το σκοπό σου και τι είναι ο Θεός. Τα μαθαίνεις αυτά απ’ έξω και τα ακολουθείς. Επειδή ορισμένοι δάσκαλοι, ιερείς και λεγόμενοι σωτήρες είπαν ότι υπάρχει Θεός και τον περιέγραψαν, ο νους μπορεί να φανταστεί το Θεό σύμφωνα μ’ αυτούς τους όρους. Η πίστη σου στο Θεό σου προσφέρει την εμπειρία αυτού που ονομάζεις Θεό. Όταν ζητάς κάτι, λαμβάνεις αυτό που εσύ ο ίδιος προβάλλεις. Ο νους έχει την ικανότητα να δημιουργεί την εικόνα που εκείνος θέλει. Ο νους μπορεί να φανταστεί το Θεό με μια γενειάδα, ή με ένα μάτι κλπ. Αλλά είναι αυτό η πραγματικότητα; Δεν είναι η προβολή των δικών σου εμπειριών και γνώσεων; Μπορεί να έχεις θαυμάσιες εμπειρίες, του Χριστού, του Βούδα, ή όποιου άλλου πιστεύεις. Ο κομμουνιστής αν έχει οράματα θα δει το τέλειο κράτος!

Όσο πιο δυνατά πιστεύεις, τόσο πιο δυνατά θα είναι τα οράματα και οι προβολές των επιθυμιών και ορμών σου. Όμως βρίσκεσαι σε πλάνη, γιατί τα οράματα και οι οπτασίες είναι δικές σου προβολές και επομένως δεν έχουν καμία αξία. Ο Θεός δεν είναι ένα πράγμα του νου, δεν γεννιέται δια της αυτοπροβολής. Δυστυχώς οι περισσότεροι αναζητητές πιάνονται στο δίχτυ της δικής τους σκέψης κι επιθυμίας, ακόμα και μερικοί από τους μεγαλύτερους ερμηνευτές της αλήθειας. Έχοντας τη δύναμη να θεραπεύουν και το χάρισμα του λόγου, γίνονται αιχμάλωτοι των ικανοτήτων και των εμπειριών τους.

Η αλήθεια δε βρίσκεται σε κανένα ναό, σε κανένα τζαμί, σε καμιά εκκλησία, που είναι ίσως σύμβολα, αλλά τα σύμβολα δεν είναι η πραγματικότητα. Λατρεύοντας ένα σύμβολο χάνεις το πραγματικό, την αλήθεια, αλλά δυστυχώς στο σύμβολο έχει δοθεί μεγαλύτερη σημασία από την αλήθεια. Η αλήθεια είναι ένας τόπος που δεν υπάρχει μονοπάτι για να πας, αλλά μπορεί να έλθει εκείνη, όταν υπάρχει απόλυτη ελευθερία από τη διαμόρφωση. Λέγεται, ότι όλα τα μονοπάτια οδηγούν στην αλήθεια, το μονοπάτι του χριστιανού, του μουσουλμάνου του ινδουιστή. Δεν υπάρχει δρόμος για την αλήθεια, άλλος από την ίδια την αλήθεια. Η αλήθεια δεν έχει μονοπάτι κι αυτή είναι η ομορφιά της αλήθειας. Για να βρεις την αλήθεια πρέπει να είσαι ελεύθερος από κάθε είδους προπαγάνδα, που σημαίνει να ατενίζεις τα πάντα ανεξάρτητα από γνώμες.

Υπάρχει η θεωρία ότι ο Θεός κατεβαίνει στον άνθρωπο και τον βοηθά να ωριμάσει, να εξελιχθεί και να ζήσει ανώτερα. Αυτή είναι μια παλιά παράδοση των χωρών της ανατολής και της δύσης. Η πίστη σε τέτοιες θεωρίες φέρνει μεγάλη παρηγοριά, γιατί υπάρχει κάποιος που φροντίζει εσένα και τον κόσμο και δίδει ένα είδος ελπίδας σε μια ουτοπία στο μέλλον. Το Υπέρτατο δεν έχει καμιά σχέση με τη δικιά σου, η οποιουδήποτε άλλου πίστη, γνώμη, ή συμπέρασμα. Πως είναι δυνατό το Απροσμέτρητο, το Άρρητο να ασχολείται με τις στενοχώριες, την αθλιότητα και τη σύγχυση που εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε; Ζητάμε προστασία από Θεούς που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε!

Ο νους που πιστεύει ότι υπάρχει Θεός, ή ότι δεν υπάρχει, είναι εξίσου ένας οριοθετημένος, προκατειλημμένος νους. Η αλήθεια, ο Θεός είναι ένα βίωμα που δε βασίζεται σε καμία πίστη, σε κανένα δόγμα και σε καμία προηγούμενη πείρα. Οι ιεροτελεστίες, οι επαναλήψεις ψαλμών, φράσεων κλπ, αποκοιμίζουν το νου και αποκτώνται ορισμένες εμπειρίες, αλλά αυτές έχουν προβληθεί από τον εαυτό και είναι ψευδαίσθηση. Αυτό που απαντά όταν προσεύχεσαι είναι το υποσυνείδητο.

Η μεγάλη δύναμη δεν έρχεται μέσα από την προσευχή, την πίστη, την ψευδαίσθηση. Έρχεται μέσα από τη διαύγεια, μέσα από το νου που μπορεί να δει ξεκάθαρα. Αν είσαι πλήρως ελεύθερος από κάθε προσκόλληση, αυτό σου δίνει τη δύναμη της αγάπης κι αυτή μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα απ’ όλες τις προσευχές. Όταν υπάρχει αγάπη, που είναι η ίδια η αιωνιότης, τότε δεν υπάρχει αναζήτηση για το Θεό, γιατί αγάπη είναι ο Θεός.
Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι

Θάνατος - Φόβος

Φοβόμαστε το θάνατο και εφευρίσκομε όλων των ειδών τις θεωρίες, ελπίδες, πίστεις για να συγκαλύψομε το γεγονός του θανάτου, αλλά το γεγονός παραμένει. Έχομε καλλιεργήσει ένα ολόκληρο δίκτυο από διαφυγές κι έτσι είμαστε παγιδευμένοι στη συνήθεια της διαφυγής. Ζώντας σε μια διεφθαρμένη και ηλίθια κοινωνία, όπως αυτή που ζούμε που γεννά φόβο, όλοι μας φέρομε το φορτίο κάποιου φόβου και ο φόβος αυτός παραμορφώνει και αποβλακώνει την καθημερινή μας ζωή. Υπάρχει ο φυσικός φόβος, αλλά αυτό είναι κάτι που έχομε κληρονομήσει από τα ζώα. Εδώ πρόκειται για τους ψυχολογικούς φόβους. Όταν καταλάβομε τους ψυχολογικούς φόβους, τότε θα είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσομε και τους ζωώδεις φόβους. Δεν υπάρχει φόβος σαν αφηρημένη ιδέα, ο φόβος έχει πάντα σχέση με κάτι. Ο φόβος να μη χάσεις τη δουλειά, τη γυναίκα, τα παιδιά σου, να μην πετύχεις, ο φόβος της αρρώστιας, του θανάτου, αναρίθμητοι προσωπικοί φόβοι.

Εμείς έχομε δημιουργήσει το χρόνο, τον ψυχολογικό χρόνο σαν ελπίδα, σαν επίτευξη. Εμείς δημιουργούμε μια διαίρεση μέσα στη συνείδηση μας, ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο που υπάρχει στο μακρινό μέλλον. Ο θάνατος περπατάει κάθε μέρα γύρω σου. Θάνατος είναι μια λέξη και είναι η λέξη, η εικόνα, που δημιουργεί το φόβο. Μπορείς να κοιτάξεις το θάνατο, χωρίς την εικόνα του θανάτου; Όσο υπάρχει αυτή η εικόνα, η σκέψη θα δημιουργεί πάντα φόβο. Και τότε, ή λογικοποιείς το φόβο σου για το θάνατο και χτίζεις άμυνες εναντίον του αναπόφευκτου, ή εφευρίσκεις αναρίθμητα πιστεύω για να σε προστατεύουν από το φόβο του θανάτου.

Ο φόβος σε κάνει να ταυτίζεσαι με κάποιον άλλο, με μια ομάδα, με μια ιδεολογία, είτε κοσμική, είτε πνευματική, για να είσαι ασφαλής. Η ταύτιση είναι ένα καταφύγιο, είναι η εξωτερική έκφραση και προβολή εσωτερικών αιτημάτων. Ο φόβος γεννιέται από την επιθυμία της ασφάλειας. Δεν μπορεί όμως ποτέ να υπάρξει ψυχολογική ασφάλεια, αν πάντα κάτι θέλεις, επιθυμείς, αναζητάς, ή προσπαθείς να γίνεις κάτι. Υπάρχει πλήρης ασφάλεια, όταν δεν είσαι τίποτα, που σημαίνει να μην είσαι κάτι που η σκέψη έχει δημιουργήσει. Βέβαια, το να είσαι απολύτως τίποτα, σημαίνει μια πλήρη αντίφαση με όλα όσα έχεις μάθει. Όταν βρεις ότι δεν υπάρχει σιγουριά σε τίποτα, δεν υπάρχει σιγουριά στη ζωή, στο θάνατο, δεν υπάρχει ασφάλεια σε καμία αυθεντία, όταν το δεις αυτό πραγματικά, αυτή η νοημοσύνη δίδει απόλυτη σιγουριά.

Υπάρχει ένα βαθύτερο νόημα στο θάνατο, εκτός από το ότι ο φυσικός οργανισμός φθάνει σ’ ένα τέλος. Είναι το τέλος που έρχεται ψυχολογικά στο εγώ που συσσώρευσε γνώση, υπέφερε, έζησε με μνήμες ευχαρίστησης και πόνου, με τις ψυχολογικές συγκρούσεις, με πράγματα που θέλησε να κάνει και δεν έκανε κλπ. Αυτό φοβάσαι πραγματικά και όχι εκείνο που βρίσκεται πέρα από τον θάνατο, φοβάσαι μήπως το γνωστό πάρει τέλος και όχι το άγνωστο. Το γνωστό, δηλαδή το σπίτι σου, η οικογένεια σου, οι ιδέες σου, τ’ αποκτήματα σου, τα οποία τα ταύτισες με τον εαυτό σου. Όταν αυτά χαθούν, νοιώθεις εντελώς απομονωμένος, μοναχικός και αυτό είναι που φοβάσαι. Αυτό είναι μια μορφή θανάτου κι αυτός είναι ο μόνος θάνατος.

Τι συμβαίνει όταν ένας σπόρος φυτεύεται; Σαπίζει, πεθαίνει, αυτό είναι ο θάνατος του σπόρου, που όμως δίνει ζωή σε ένα νέο φυτό. Ο θάνατος μετατρέπεται σε ζωή. Ο σπόρος, όταν σαπίσει αποσυντίθεται σε διάφορα στοιχεία, μαγνήσιο, φώσφορο κλπ, που από μόνα τους δεν μπορούν να δημιουργήσουν ζωή. Κάτι υπάρχει μέσα στο σπόρο, ας το πούμε ουσία, που κρατά το σπόρο σε σύνθεση και ζωή και που όταν ο σπόρος πεθαίνει και αποσυντίθεται, αυτό δίνει ζωή σ’ ένα νέο φυτό. Η ουσία του σπόρου είναι κάτι το αθάνατο. Βλέπομε ότι ο θάνατος του σπόρου, η αποσύνθεση του, είναι η προϋπόθεση για να μπορέσει η ουσία του να δώσει ζωή σ’ ένα νέο φυτό. Βλέπομε ότι δεν υπάρχει ζωή και θάνατος αντιθετικά, αλλά ότι το ένα προϋποθέτει το άλλο. Το σώμα είναι σύνθεση στοιχείων, που διαλύονται με το θάνατο και πάνε στα στοιχεία τους. Ουσιαστικά είμαστε τα ίδια υλικά με τα φυτά και τα ζώα και αυτά τα στοιχεία δε χάνονται ποτέ, αυτή η ύλη δε χάνεται ποτέ, αλλά μετασχηματίζεται σε νέες συνθέσεις, σε νέα όντα. Το εγώ είναι το δηλητήριο της ζωής, το σκουλήκι που καταστρέφει τις σχέσεις, αλλά το εγώ είναι μόνο μια εικόνα, ένα φαινόμενο, μια σύνθεση από ψεύτικα στοιχεία. Ο θάνατος του εγώ, η διάλυση των στοιχείων του είναι η προϋπόθεση για το ξαναβλάστημα της ουσίας μας.

Τι είναι η ζωή μας; Γεννιόμαστε, πηγαίνομε σχολείο, πανεπιστήμιο, γάμος, παιδιά, δουλειά για 50 χρόνια, χαρές, λύπες, αγωνίες, άγχη κλπ και θέλομε να ξέρομε τι υπάρχει μετά το θάνατο. Αν πετάξεις όλα αυτά που έχεις συγκεντρώσει μέσα σου, τότε αντιμετωπίζεις το πραγματικό γεγονός, ότι ο εαυτός σου τελειώνει, πεθαίνει. Ο εαυτός σου που είναι φτιαγμένος από τη σκέψη σου, όλες σου τις αγωνίες, τα άγχη και τους πόθους τελειώνει. Το τελείωμα αυτής της προσκόλλησης είναι θάνατος. Κάποιος είναι άπληστος, και όταν πεθαίνει, δεν μπορεί να πάρει μαζί του τη απληστία του. Γι’ αυτό τελείωσε τη απληστία σου τώρα κι αυτό είναι θάνατος. Ώστε να ζεις πριν το θάνατο σημαίνει να ζεις με το θάνατο κι έτσι ζεις σ’ ένα άχρονο κόσμο, γιατί καθετί που αποχτάς τελειώνει αδιάκοπα. Αυτό σημαίνει το άδειασμα του περιεχομένου της συνείδησης σου, ώστε δεν υπάρχει πια χρόνος, ο χρόνος παύει, σταματά κι αυτό είναι θάνατος.

Ο θάνατος είναι ένα τελείωμα και έχει εξαιρετική σημασία στη ζωή. Όχι ότι το φυσικό σώμα δεν πρόκειται να καταστραφεί, αλλά υπάρχει ελευθερία από το φόβο ότι δεν είναι δυνατό να συνεχιστείς. Θάνατος είναι να ζεις ελεύθερος από οποιαδήποτε προσκόλληση. Πρέπει να τελειώνει, να πεθαίνει, καθημερινά κάθε τι από χτες, αλλιώς ζεις μηχανικά και ένα μηχανικό μυαλό δεν μπορεί ποτέ να ξέρει τι είναι ελευθερία και τι είναι αγάπη.

Το να ζεις είναι η τέχνη της ζωής και του θανάτου μαζί. Το να πεθαίνεις κάθε μέρα, κάθε στιγμή, είναι η άχρονη ύπαρξη. Αυτό γεννά απίστευτη αγάπη. Να ζεις χωρίς ψυχολογικό αύριο, είναι ο πιο υγιής τρόπος ζωής.

Επιλογή από τη διδασκαλία του Κρισναμούρτι.

Θιβετανική Βίβλος Των Νεκρών

(BARDO-TONTOL)

Η ζωή αποκτά την αληθινή της σημασία, μόνο όταν συνειδητοποιηθεί η ύπαρξη, όχι σαν πιθανότητα αλλά σαν βεβαιότητα, της μετά θάνατο ζωής. Η θεωρία της επαναγέννησης συνεπάγεται μια επιστημονική επέκταση και διόρθωση της δαρβινικής αντίληψης περί εξέλιξης, ότι δηλαδή μόνο με το πέρασμα από τον κύκλο της ζωής και του θανάτου, ο άνθρωπος φθάνει στην ψυχική και πνευματική εκείνη σφαίρα της προορισμένης τελειότητας.

Η γήινη παρουσία αποτελεί ένα μέρος και όχι την αρχή και το τέλος της ζωής. Ο Σωκράτης είχε ενορατικά αντιληφθεί ότι οι ζωντανοί έρχονται από τους νεκρούς. Η πλάνη του θανάτου προέρχεται από την ταύτιση του ατόμου με την προσωρινή μεταβατική του μορφή, φυσική, συναισθηματική, νοητική απ’ όπου πηγάζει η λανθασμένη ιδέα ότι υπάρχει ένα προσωπικό, ξεχωριστό εγώ, που του ανήκει και φοβάται να μην το χάσει.

Η ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ ζωής και επαναγέννησης ονομάζεται από τους ανθρώπους θάνατος. Η διαδικασία του θανάτου είναι η αντίστροφη της διαδικασίας της γέννησης, αφού η γέννηση είναι η ενσάρκωση και ο θάνατος η αποσάρκωση του στοιχείου συνείδηση. Και στα δύο υπάρχει το πέρασμα από τη μια κατάσταση συνείδησης στην άλλη. Όπως ένα μωρό πρέπει να ξυπνήσει στον κόσμο και να μάθει, έτσι και με το θάνατο ξυπνά και μαθαίνει στο Μπάρντο, (ενδιάμεση κατάσταση = η μετά θάνατο ονειρική κατάσταση, που ακολουθεί την κατάσταση της ζωής στη γη). Το στοιχείο της συνείδησης, αμέσως μόλις εγκαταλείψει το γήινο σώμα με το θάνατο, φθάνει στην υψηλότερη πνευματική «αναπήδηση», όπως ένα τόπι, στη συνέχεια η «αναπήδηση» είναι χαμηλότερη και τελικά η δύναμη του κάρμα, (κάρμα = αιτία και αιτιατό = σκέψεις-πράξεις και τα αποτελέσματα τους), φέρνει το στοιχείο της συνείδησης μέσα σε μια μήτρα και έρχεται η επαναγέννηση στον κόσμο αυτό.

Είναι αφάνταστα πολύτιμο να γνωρίζει κανείς πώς να συναπαντήσει σωστά το θάνατο, όταν αυτός έλθει. Η ΘΒΤΝ, ή Μπάρντο Τοντόλ είναι μια μυητική διαδικασία, που σκοπεύει ν’ αποκαταστήσει την ψυχή στη θεότητα που έχασε με τη γέννηση. Έχει σκοπό να αφυπνίσει το νεκρό στην πραγματικότητα, δηλαδή στην υπερκόσμια κατάσταση συνείδησης, (Φώτιση), κατά την περίοδο υπάρξεως του στο Μπάρντο. Συμβολικά περιγράφεται σαν μια ενδιάμεση κατάσταση διαρκείας 49 ημερών, μεταξύ ζωής και επαναγέννησης. Διακρίνεται σε 3 μέρη:

α. Τσικχάι Μπάρντο, περιγράφει τα ψυχικά γεγονότα τη στιγμή του θανάτου. Ο νεκρός βρίσκεται σε μια κατάσταση χωρίς συνείδηση του γεγονότος ότι έχει αποχωριστεί από το ανθρώπινο σώμα. Εκεί ανατέλλει το Καθαρό Φως, (η πραγματικότητα, η υπερκόσμια κατάσταση συνείδησης), αλλά ο νεκρός δεν είναι σε θέση να το αναγνωρίσει γιατί το αντιλαμβάνεται συσκοτισμένο από τις δικές του σκέψεις.

β. Τσογίντ Μπάρντο, περιγράφει την ονειρική κατάσταση που επέρχεται αμέσως μετά το θάνατο. Ο νεκρός βρίσκεται κάτω από την πλάνη, ότι αν και έχει πεθάνει, κατέχει ακόμη ένα σώμα από σάρκα και αίμα. Εκεί βλέπει συμβολικά οράματα, αυταπάτες που τις δημιουργούν οι πράξεις που έκανε κατά τη διάρκεια μέσα στο γήινο σώμα του. Ότι είχε σκεφθεί, ή είχε κάνει, τώρα γίνονται ένα μεγαλόπρεπο πανόραμα, σαν περιεχόμενο της συνείδησης του.

γ. Σίντπα Μπάρντο, περιγράφει την εμφάνιση του ενστίκτου για γέννηση και τα γεγονότα προ της γέννησης. Εδώ ο νεκρός αντιλαμβάνεται ότι στην πραγματικότητα δεν έχει σώμα κι έτσι αναπτύσσει μια φλογερή επιθυμία να το αποκτήσει. Αναζητώντας ένα σώμα, οι προηγούμενες προτιμήσεις του στη γήινη ύπαρξη γίνονται αποφασιστικές και οδηγούν στην επαναγέννηση του.

Όπως στην εμβρυακή κατάσταση του ανθρώπου το έμβρυο περνάει απ’ όλες τις μορφές της οργανικής δομής, από την αμοιβάδα μέχρι τον άνθρωπο, έτσι και στη μεταθανάτιο κατάσταση, την εμβρυακή του ψυχικού κόσμου, ο άνθρωπος πριν επανέλθει στην πυκνή ύλη, ζει εμπειρίες καθαρά ψυχικών καταστάσεων. Αυτή είναι η φυσιολογική διαδικασία για τους κοινούς ανθρώπους. Οι εξαιρετικές διάνοιες που κατέχουν εξαιρετική γνώση και φώτιση δοκιμάζουν μόνο τα πνευματικώτερα στάδια του Μπάρντο στις πρώτες λίγες μέρες. Οι πιο φωτισμένοι ξεφεύγουν εντελώς από το Μπάρντο, περνώντας στην υπερκόσμια κατάσταση συνείδησης, ή ενσαρκώνονται πάλι στον κόσμο, αμέσως μόλις απορρίψουν το ανθρώπινο σώμα, διατηρώντας πάντα την αδιάσπαστη συνέχεια της συνείδησης τους.

Όπως σκέπτονται οι άνθρωποι, τέτοιοι είναι και εδώ και στο μετέπειτα, γιατί οι σκέψεις είναι οι γεννήτορες όλων των δράσεων, καλών και κακών και όπως έσπειρε κανείς θα θερίσει. Τα οράματα που βλέπει ο νεκρός στην ενδιάμεση κατάσταση δεν είναι οράματα της πραγματικότητας, αλλά μόνο απατηλές ενσωματώσεις των μορφών – σκέψεων, που γεννά το νοητικό περιεχόμενο του νεκρού. Τα οράματα αυτά, (πνεύματα, θεοί, δαίμονες, κόλαση, παράδεισος), αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες ανθρώπινες σκέψεις, πάθη και παρορμήσεις, που αποτελούν το περιεχόμενο της συνείδησης του νεκρού, ή αποτελούν την προσωπικότητα του. Ο χριστιανός, ο μουσουλμάνος, ο ινδουιστής, ο υλιστής, όπως στα όνειρα, θα βλέπουν αντίστοιχα οράματα, σύμφωνα με τις σκέψεις και εμπειρίες τους. Όλα αυτά είναι φαινόμενα που εξαρτώνται από μια αιτία. Η αιτία αυτή είναι η δίψα για αίσθηση, για την ασταθή γήινη ύπαρξη. Όσο καιρό η δίψα αυτή δεν υπερνικάται από τη φώτιση, ο θάνατος ακολουθεί τη γέννηση και η γέννηση το θάνατο ασταμάτητα, όπως πίστευε και ο Σωκράτης.

Οδηγίες προς το νεκρό

Ο σκοπός των οδηγιών είναι η εξήγηση των οραμάτων στο νεκρό και η απελευθέρωση του από τον κόσμο της γέννησης και του θανάτου. Η ανάγνωση της ΘΒΤΝ στον κοινό άνθρωπο έχει σκοπό την απελευθέρωση του ζωικού ρευστού από το σώμα του που πεθαίνει, ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή μετά θάνατο συνείδηση και συνεπώς η ευτυχισμένη επαναγέννηση:

«- Μην αρπαχτείς από τούτη τη ζωή με αγάπη και αδυναμία, γιατί δεν έχεις να κερδίσεις τίποτα, παρά την περιπλάνηση σου στη σαμσάρα, (ο κόσμος της γέννησης και του θανάτου, ο κόσμος που ζούμε, ο φαινομενικός κόσμος).

- Το σώμα που τώρα κατέχεις ονομάζεται νοητικό σώμα των ροπών, (σκέψεων) και καθώς δεν έχεις υλικό σώμα από σάρκα και αίμα, οτιδήποτε και αν έλθει, ήχοι, φώτα ή ακτίνες είναι ανίκανα να σε βλάψουν.

- Δεν μπορείς να πεθάνεις, αρκεί μόνο να γνωρίζεις ότι αυτές, είναι δικές σου μορφές – σκέψεις.

- Περιπλανιέσαι, (ακόμα), στη σαμσάρα, λόγω της πλάνης, του βίαιου θυμού, της έντονης υπερηφάνειας, της μεγάλης προσκόλλησης, της έντονης ζήλειας και της έντονης ανοησίας. Τα μαρτύρια συμβολίζουν τον έλεγχο της συνείδησης σου.

- Τα αγαθά που άφησες δεν μπορείς να τα κατέχεις και δεν σου χρειάζονται καθόλου. Γι’ αυτό εγκατάλειψε την αδυναμία και την προσκόλληση σ’ αυτά, απόρριψε τα ολοκληρωτικά. Μείνε με το αίσθημα της μη προσκόλλησης, χωρίς αδυναμία ή επιθυμία.

- Αν ταυτιστείς με το Αιώνιο, το Άφθαρτο φως, τότε ο φόβος του θανάτου διαλύεται σαν σύννεφο μπροστά στον ήλιο που ανατέλλει, τότε γνωρίζεις πως οτιδήποτε και αν δεις, ακούσεις, ή αισθανθείς την ώρα της αναχώρησης απ’ αυτή τη ζωή δεν είναι παρά μια αντανάκλαση του δικού σου συνειδητού και ασυνείδητου νοητικού περιεχομένου.

- Τώρα γνωρίζεις. Ο φόβος και ο τρόμος διαλύονται και καθώς συγχωνεύεσαι στην κατάσταση της ένωσης, η κατάσταση του Φωτισμένου αποκτάται ».

Δεν πρέπει να ξοδέψεις σε άχρηστα έργα του κόσμου αυτού την υπέρτατη ευκαιρία, που σου δόθηκε με την ανθρώπινη γέννηση και να φύγεις από τη ζωή αυτή με άδεια τα πνευματικά σου χέρια.

Ο υπέρτατος στόχος του ανθρώπου είναι η υπέρβαση του παροδικού.

Βούδας Γκαουτάμα:«Υπάρχει ένα Αγέννητο, Ακατασκεύαστο, Αμορφοποίητο και υπάρχει διαφυγή από το γεννημένο, το κατασκευασμένο και το μορφοποιημένο».

Στην παρούσα σύνοψη της Θιβετανικής Βίβλου των Νεκρών, επιχειρήθηκε με λίγα λόγια, να παρουσιαστεί το αρχαίο κείμενο μαζί με τα σχόλια των παλαιότερων και νεότερων στοχαστών.

Αυτογνωσία

Ο άνθρωπος ζει συγχρόνως σε δύο κόσμους, σ’ εκείνον που υπάρχει και σ’ εκείνον που κατασκευάζει μόνος του, τον κόσμο των συμβόλων. Οι μεγαλύτεροι ανά τους αιώνες φιλόσοφοι και θεολόγοι έπεσαν στο λάθος να ταυτίσουν τα καθαρώς λεκτικά τους οικοδομήματα σε γεγονότα, ή ακόμα χειρότερα να φανταστούν ότι τα σύμβολα είναι πιο πραγματικά από εκείνα που συμβολίζουν. Με τη γνώση του εαυτού και όχι με την πίστη στα σύμβολα κάποιου άλλου, μπορείς να φθάσεις στην αιώνια πραγματικότητα, στην οποία έχει τα θεμέλια της η ύπαρξη.

Δεν μπορείς να εξαρτιέσαι από κανένα. Δεν υπάρχει οδηγός, δάσκαλος, δεν υπάρχει αυθεντία. Δεν μπορείς να βασίζεσαι σε σωτήρες. Δεν μπορείς να καταλάβεις τον εαυτό σου σύμφωνα με τον Φρόυντ, τον Γιούγκ, ή τον Κρισναμούρτι. Οι θεωρίες των άλλων ανθρώπων δεν έχουν καμιά σημασία. Όλα τα συστήματα είναι άχρηστα και ο γκουρού γίνεται επιβλαβής. Όλες οι ιδεολογίες είναι πέρα για πέρα ηλίθιες, γιατί πάντοτε λειτουργούν μέσα στα όρια κάποιου προτύπου και το πρότυπο γίνεται ιδεολογία και αυθεντία. Γιατί ταυτίζεσαι με κάποιον άλλο, με μια ομάδα, με μια χώρα; Η ταύτιση σταματά κάθε δημιουργική κατανόηση και μετά γίνεσαι ένα απλό όργανο στα χέρια του αρχηγού του κόμματος, του ηγέτη, του παπά κλπ. Όταν απορρίψεις τελείως τις ιδεολογίες, τις φιλοσοφίες, τους αγίους, τους αναρχικούς και ότι άλλο έχεις μάθει από άλλους, μένεις πρόσωπο με πρόσωπο με τον εαυτό σου, έτσι όπως είσαι.

Είμαστε άνθρωποι από «δεύτερο χέρι». Ζούμε πάνω σ’ αυτό που μας έχουν πει, είτε οδηγημένοι από τις κλήσεις και τις διαθέσεις μας, είτε υποχρεωμένοι να το δεχτούμε από τις περιστάσεις και το περιβάλλον. Για αιώνες είμαστε διαμορφωμένοι, εξαρτημένοι από την εθνικότητα, την κοινωνική τάξη, τις παραδόσεις, τη θρησκεία, τη γλώσσα, τη μόρφωση, τα έθιμα, τους κανόνες, τις προπαγάνδες όλων των ειδών, και κάθε επιρροή που μπορεί να φανταστεί κανείς. Έτσι πάντοτε οι αντιδράσεις μας σε κάθε κατάσταση είναι διαμορφωμένες. Για την πνευματικότητα μας εξαρτιόμαστε από κάποιον, για την ευτυχία μας από κάποιον άλλο, για τη φώτιση μας από κάποιον άλλο… Είναι εκπληκτικό το ότι αν και οι περισσότεροι είμαστε αντίθετοι στην πολιτική τυραννία και δικτατορία, δεχόμαστε μέσα μας την εξουσία κάποιου άλλου, που παραμορφώνει το πνεύμα και τον τρόπο ζωής μας. Μας έχουν υπνωτίσει, αλλά δεν έχομε επίγνωση ότι είμαστε υπνωτισμένοι, νομίζομε ότι έτσι πρέπει να είναι. Έχεις επίγνωση ότι είσαι διαμορφωμένος; Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναρωτηθείς και όχι πως θα απελευθερωθείς από τη διαμόρφωση σου.

Πως συμβαίνει να προσκολλάσαι στην αποκλειστικότητα του ονόματος σου, της κοινωνικής σου θέσης, των αποκτημάτων σου; Γιατί επιδιώκεις τη φήμη; Είμαστε άδειοι μέσα μας και προσπαθούμε να γεμίσομε αυτό το κενό με τα πράγματα που κατέχομε. Είμαστε εκείνο στο οποίο προσκολλιόμαστε. Η προσκόλληση είναι μια αυταπάτη του εαυτού, είναι μια διαφυγή από το κούφιο του εαυτού. Τα πράγματα στα οποία είμαστε προσκολλημένοι, περιουσία, άνθρωποι, ιδέες κλπ, αποκτούν μεγάλη σημασία, γιατί χωρίς αυτά τα πράγματα που γεμίζουν το κενό, ο εαυτός, το εγώ δεν υπάρχει. Όσο μεγαλύτερη είναι η εξωτερική επίδειξη, τόσο μεγαλύτερη είναι η εσωτερική φτώχεια.

Η σκέψη δημιουργεί την όλη δομή του εγώ. Το εγώ, το ατομικό και το συλλογικό, που ενεργεί ατομικά ή συλλογικά, δημιουργεί τον παράδεισο και την κόλαση. Δίνομε σπουδαιότητα στον εαυτό, στο εμένα και το δικό μου και γι’ αυτό υπάρχει μια αυξάνουσα σύγκρουση μέσα μας και μέσα στον κόσμο. Ο κόσμος βρίσκεται σε αταξία, γιατί ο καθένας από εμάς βρίσκεται σε αταξία. Το άτομο είναι μια τοπική οντότητα, που ζει σε συγκεκριμένη χώρα, πολιτισμό, κοινωνία και θρησκεία. Το ανθρώπινο ον, το είναι, δεν καθορίζεται τοπικά, είναι παντού. Το εγώ, το άτομο, είναι ένα κουβάρι από διάφορες οντότητες, που εκφράζονται με επιθυμίες και η κάθε μια αντιτάσσεται την άλλη. Είναι ένα πεδίο μάχης συγκρουόμενων επιθυμιών, ένα κέντρο συνεχούς αγώνα ανάμεσα στο δικό μου και το μη δικό μου. Είμαστε πολλοί και όχι ένας, το όνομα του ανθρώπου είναι λεγεώνα. Ο ένας δε γεννιέται παρά μόνο όταν παύσουν να υπάρχουν οι πολλοί.

Υπάρχει το εγώ, ο εαυτός, όταν του αφαιρεθούν οι ιδιότητες του; Ο φόβος του να μην είσαι τίποτα είναι που σπρώχνει τον εαυτό σε δραστηριότητα. Αλλά το είναι, χωρίς το εγώ δεν είναι τίποτα, είναι ένα κενό. Αν μπορέσεις να αντικρίσεις αυτό το κενό και ζήσεις τη μηδενικότητα, τότε ο φόβος εξαφανίζεται και έρχεται η ελευθερία. Το να είσαι τίποτα, σημαίνει ότι είσαι ελεύθερος από την ιδέα να είσαι κάτι. Όταν είσαι τίποτα, είσαι τα πάντα, όχι μέσα από το δυνάμωμα της θέσης σου, ή την αύξηση του πλούτου και της δύναμης σου, όχι μέσα από την έμφαση που δίνεται στο εγώ, στην προσωπικότητα, αλλά με τη διάλυση της συνείδησης που δημιουργεί τη δύναμη, την απληστία, τη ζηλοφθονία, την κτητική φροντίδα, το φόβο και το πάθος.

Η κατανόηση του εαυτού είναι η αρχή της σοφίας. Η αλήθεια, η ευτυχία, δεν μπορεί να έλθει χωρίς να κάνεις το ταξίδι μέσα στον εαυτό σου. Δε μπορείς να ταξιδέψεις μακριά αν είσαι αγκυροβολημένος. Ο εαυτός πρέπει να κατανοηθεί στην καθημερινή ομιλία, στον τρόπο που σκέπτεσαι και αισθάνεσαι. Αν μπορέσεις να έχεις επίγνωση της κάθε σκέψης, του κάθε αισθήματος, την κάθε στιγμή, τότε θα κατανοήσεις τους τρόπους λειτουργίας του εαυτού σου. Για να δεις ποιος πραγματικά είσαι, πρέπει να υπάρχει ελευθερία απ’ όλο το περιεχόμενο της συνείδησης σου, όλα όσα έχει μαζέψει και συναρμολογήσει η σκέψη, που σημαίνει να ελευθερώνεσαι από τους θυμούς, τις κτηνωδίες, τις ματαιοδοξίες και τις αλαζονείες σου, απ’ όλα τα πράγματα στα οποία είσαι παγιδευμένος. Το να απελευθερωθείς απ’ όλες τις αυθεντίες, τη δική σου και των άλλων, είναι ταυτόσημο με το να πεθάνει κάθε τι από το χτες, έτσι που το πνεύμα σου να είναι συνεχώς φρέσκο, πάντα νέο, αθώο, γεμάτο δύναμη και πάθος. Μόνο σ’ αυτή την κατάσταση μπορείς να μαθαίνεις και να παρατηρείς. Αν μπορείς να το δεις αυτό, τότε ο νους είναι ελεύθερος, τότε είσαι το φως του εαυτού σου.

Η αυτογνωσία δεν έχει τέλος, δε φθάνει σε μια επίτευξη, σ’ ένα συμπέρασμα. Είναι άχρηστο να λες «θα προσπαθήσω ν’ αλλάξω», ή «αύριο θα είμαι διαφορετικός», γιατί αυτό που είσαι σήμερα θα είσαι και αύριο. Μέσα στο τώρα βρίσκεται η αιωνιότητα και όταν κατανοήσεις το τώρα, είσαι ελεύθερος από το χρόνο. Το μέλλον είναι τώρα. Καθώς μελετάς τον εαυτό σου, καθώς εισχωρείς όλο και πιο βαθιά, βρίσκεις τη γαλήνη. Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται μέσα σου. Η πόρτα είναι εκεί και το κλειδί στο χέρι σου. Κανείς στον κόσμο δε μπορεί να σου δώσει ούτε το κλειδί, ούτε να σου δείξει την πόρτα που θ’ ανοίξεις, εκτός από σένα τον ίδιο. Αξίζει να αφοσιώσεις του νου και την καρδιά σου, στην ανακάλυψη του βασιλείου της ευδαιμονίας που βρίσκεται μέσα σου και όταν θα βρεθείς στην πηγή της αιώνιας ευδαιμονίας, δε θα δεσμεύεσαι πλέον από τίποτα επί της γης.

Η Αυτογνωσία αποτελεί την πρώτη μου προσπάθεια να προσεγγίσω τη διδασκαλία του μεγάλου Ινδού φιλόσοφου και μύστη Κρισναμούρτι. Το γραπτό αυτό, όπως και άλλα που θα ακολουθήσουν, είναι το αποτέλεσμα, μέσα από την προσωπική μου οπτική, μελέτης των πάνω από τριάντα βιβλίων που αναφέρονται σε μαγνητοφωνημένες ομιλίες του Κρισναμούρτι, σε διάφορα μέρη του κόσμου κατά τη διάρκεια της ζωής του.